Türkiye'nin bitkisel yağ tüketiminin yüzde 85’inin ayçiçeğinden karşılanıyor. Ayçiçeğinin yağı çıkarıldıktan sonra elde edilen ayçiçeği küspesinin önemli bir hayvan yemi olarak kullanılmasından dolayı ayçiçeği Türkiye’nin önemli bir temel ürünü.
TÜİK verilerine göre, 2000 yılında 800 bin ton olan ayçiçeği üretimi 2022 yılında yüzde 219 artarak 2 milyon 550 bin ton gibi rekor bir düzeye, yurtiçi kullanım aynı dönemde yüzde 263 artarak 1 milyon 113 bin tondan 4 milyon 935 bin tona yükseldi.
2023 yılında kuraklığın etkisiyle ve fiyat düşüklüğünden dolayı ekim alanlarındaki azalış sebebiyle üretim 2 milyon 198 bine düşerken, 24 Mayıs’ta açıklanan TÜİK 1.thaminine göre ise 2024 yılında ise 2 milyon 300 bin tona yükseleceği öngörülüyor.
Son 20 yılda (2004-2023) yağlık ayçiçeği üretim alanları 542 bin hektardan yüzde 59 artışla 865 bin hektara, verim yüzde 88 artışla 143 kilogramdan 270 kilograma ve üretim ise yüzde 145 artışla 800 bin tondan 1 milyon 960 bin tona çıktı.
Ayçiçeğinde ekilen alan ve verimin artmasıyla birlikte üretim 2022 yılında rekor kırmıştı. Ancak bu yıldan sonra tekrar düşüşe geçti. Ekim alanlarının azalmasına karşın tüketimi ise sürekli artıyor. 2000-2022 döneminde üretim yüzde 219 artarken, tüketim yüzde 263 artmış..
Tüketim artışını karşılayamadığımızdan dolayı ülke olarak önemli ölçüde yağlık ayçiçeği ve yağı ithal ediyoruz. Dünyada ayçiçeği ve ayçiçek yağı ithal eden ülkeler içinde Türkiye ikinci sırada yer alıyor. İthal edilen ayçiçeği ve ayçiçeği ürünleri ithalatı toplam tarım gıda ithalatımızın yüzde 8’ini teşkil ediyor.
Artan tüketimi karşılayabilmek için ekiliş alanlarının artırılması gerekiyor. Tabi bunun yolu da üreticiye verilecek olan destekten geçiyor.
